Polo ve Futbol

Bugün polo ve futbol İngilizlerin dünyaya sundukları sporlar olarak bilinmektedir. Yalnız tarihsel gerçeklere bakıldığında bunun pek doğru olmadığı görülmektedir. Neredeyse 19. yüzyılın sonlarına kadar Batı’da bilinmeyen bu iki spor birdenbire İngiltere’de ortaya çıkmıştır ve bu nedenle her iki spor da İngiliz sporu olarak bilinmektedir. 

Polo aslında çok eski bir spordur ve ata binenlerin sporu olarak bilinmektedir. Tarihe bakıldığı zaman gerçek anlamda ata binen toplum Türkler idi. Çin’de 7. yüzyılda Türk kökenli Tang hanedanlığı sırasında Polo oynandığından söz edilmiştir ki o devirde Çin’in kendi halkından olma süvari birlikleri bile yok idi. Bu arada 11. yüzyılda Selçuklu sultanı Melikşah’ın Polo oynadığı bilinmektedir. Yine aynı yüzyılda Kaşgarlı Mahmut’un polonun Türklerde bir spor olduğunu söz ettiğini görürüz. 13. yüzyılın başlarında Hindistan’da Delhi’yi fetheden Türk kumandan Aybeg’in polo oynadığını bilmekteyiz. Keza daha yakın tarihlerde bile Türk Safevilerin İran’da polo oynadıkları da bilinmektedir ki bugün onların bu oyunları oynadıkları alan İsfahan’da Meydan-ı İmam ve eski adı ile Nakş-ı Cihan Meydanı olarak bilinmektedir. 

İngilizler, bu spor ile Babürlülerin de oynadıkları kuzey Hindistan alanlarında tanışmışlar ve kendi ülkelerine taşıyarak dünyaya tanıtmışlardır. Halbuki bugün dünyanın en eski polo kulüpleri halen daha Hindistan’da mevcuttur. Ne yazık ki ata binen bir ulusun varisleri olarak bu spora sahip çıkamadık.

Nitekim futbola gelince İngilizler bu sporun da Kuzey Hindistan’da oynandığını görerek kendi ülkelerine götürerek Batı ülkelerine tanıtmışlardır. Eski Çin tarihi uzmanı olan Alman tarihçi Wolfram Eberhard'ın 10. yüzyılda Çin’e kısa süreli hakimiyet kuran Türklerin “futbol” oynadıklarını belirtmiş olması önemlidir; öyle ki Çinliler kayıtlarında bu sporun göçebelere ait bir oyun olduğundan bahsetmişlerdir. 11. yüzyılda Kaşgarlı Mahmut yazmış olduğu Divan-ı Lügati’t Türk eserinde futboldan “tepük” olarak söz etmiştir. 

Aslında İngilizler, topun elle taşınması ile oynanan Romalıların eski “harpastum” adlı oyunun zamanla günümüzde ragbi (rugby) olarak bilinen oyunu oynamaktadırlar. Hindistan’dan ithal ettikleri futbolu ragbi oyunundan ayırarak icat ettiklerini iddia etmişlerdir.